Houd je je mond, dan mag je werken in een staatsbedrijf en anders vliegen jij en je familie eruit
Dynko is de hoofdredacteur van de oudste Wit-Russische krant, Naša Niva. In 2006 werd hij opgesloten en zijn krant tijdelijk opgedoekt. Maar is Loekasjenko dan echt zo'n dictator? "Kijk, doorgaans is het een zachte vorm van dictatuur, maar toen in januari dit jaar enkele duizenden mensen riepen om zijn ontslag, sloeg hij de demonstraties hard neer en vlogen honderden mensen in de gevangenis met de smoes dat zij deel zouden uitmaken van een terroristisch netwerk. Meestal is zijn bewind er een van economische discriminatie. Houd je je mond, dan mag je werken in een staatsbedrijf en anders vliegen jij en je familie eruit. De meeste mensen liggen eigenlijk niet wakker van de politiek. Ze kunnen in hun privéleven doen wat ze willen en zijn bang voor onrust. Bij de middenklasse, de opgeleide jongeren en de intellectuelen ligt dat anders."
Eiland der tranen
De avond voor mijn vertrek wandel ik naar het eiland der tranen, een van de vele gedenkplaatsen van de bloederige Tweede Wereldoorlog die Wit-Rusland een derde van zijn bevolking kostte. Net als elders in Wit-Rusland komen hier opvallend veel jonge mensen hun eer betuigen met knuffels en bloemen. Ik heb Wit-Rusland ervaren als een aangenaam land met fijne mensen, gecultiveerde mensen die trots zijn op hun cultuur en hun onafhankelijkheid. In het Bolshoiballettheater en de Filharmonie woonde ik voorstellingen bij van een ongekend hoog niveau voor een publiek dat ze intensief beleefde. In de restaurants experimenteerden chefs creatief met respect voor lokale tradities. De mensen waren ook minder gehaast en leken tijd te maken voor elkaar.
Wit-Rusland is geen vrije samenleving. De economie is gestuurd, er is een personencultus rond de president en de politieke rechten zijn beperkt. Maar dit is geen wreedaardige dictatuur. Dit is een land dat zich geleidelijk aan zou kunnen ontwikkelen tot een democratie en een economie met meer ruimte voor private ondernemers. De sterke leider lijkt het goed voor te hebben met zijn mensen. De bevolking is goed opgeleid. Er staat een nieuwe generatie ruimdenkende beleidsmakers en ondernemers klaar. De meeste jongeren wilden vooral dat hun land als volwaardig deel van Europa zou worden beschouwd. Toen ik na een Bolshoi ballet door het park terug naar het hotel liep, bedacht ik dat we in West-Europa misschien ook wat genuanceerder mogen zijn. Hier in Wit-Rusland is de politieke macht verpletterend, maar werd de cultuur veel minder aangetast door de verpletterende monoculturen van de commerciële massamedia en massaconsumptie.
Dynko is de hoofdredacteur van de oudste Wit-Russische krant, Naša Niva. In 2006 werd hij opgesloten en zijn krant tijdelijk opgedoekt. Maar is Loekasjenko dan echt zo'n dictator? "Kijk, doorgaans is het een zachte vorm van dictatuur, maar toen in januari dit jaar enkele duizenden mensen riepen om zijn ontslag, sloeg hij de demonstraties hard neer en vlogen honderden mensen in de gevangenis met de smoes dat zij deel zouden uitmaken van een terroristisch netwerk. Meestal is zijn bewind er een van economische discriminatie. Houd je je mond, dan mag je werken in een staatsbedrijf en anders vliegen jij en je familie eruit. De meeste mensen liggen eigenlijk niet wakker van de politiek. Ze kunnen in hun privéleven doen wat ze willen en zijn bang voor onrust. Bij de middenklasse, de opgeleide jongeren en de intellectuelen ligt dat anders."
Eiland der tranen
De avond voor mijn vertrek wandel ik naar het eiland der tranen, een van de vele gedenkplaatsen van de bloederige Tweede Wereldoorlog die Wit-Rusland een derde van zijn bevolking kostte. Net als elders in Wit-Rusland komen hier opvallend veel jonge mensen hun eer betuigen met knuffels en bloemen. Ik heb Wit-Rusland ervaren als een aangenaam land met fijne mensen, gecultiveerde mensen die trots zijn op hun cultuur en hun onafhankelijkheid. In het Bolshoiballettheater en de Filharmonie woonde ik voorstellingen bij van een ongekend hoog niveau voor een publiek dat ze intensief beleefde. In de restaurants experimenteerden chefs creatief met respect voor lokale tradities. De mensen waren ook minder gehaast en leken tijd te maken voor elkaar.
Wit-Rusland is geen vrije samenleving. De economie is gestuurd, er is een personencultus rond de president en de politieke rechten zijn beperkt. Maar dit is geen wreedaardige dictatuur. Dit is een land dat zich geleidelijk aan zou kunnen ontwikkelen tot een democratie en een economie met meer ruimte voor private ondernemers. De sterke leider lijkt het goed voor te hebben met zijn mensen. De bevolking is goed opgeleid. Er staat een nieuwe generatie ruimdenkende beleidsmakers en ondernemers klaar. De meeste jongeren wilden vooral dat hun land als volwaardig deel van Europa zou worden beschouwd. Toen ik na een Bolshoi ballet door het park terug naar het hotel liep, bedacht ik dat we in West-Europa misschien ook wat genuanceerder mogen zijn. Hier in Wit-Rusland is de politieke macht verpletterend, maar werd de cultuur veel minder aangetast door de verpletterende monoculturen van de commerciële massamedia en massaconsumptie.
Wit-Rusland is geen vrije samenleving. Maar het land zou zich volgens Jonathan Holslag geleidelijk kunnen ontwikkelen tot een democratie en een economie met meer ruimte voor private ondernemers. © RV
De context voor een geleidelijk transitie is echter vijandig. De bewegingsruimte van Wit-Rusland is aanzienlijk beperkt door de spanningen tussen Rusland en het Westen. Opkomende landen zoals China zien Wit-Rusland als een transitland, maar niet als een volwaardige partner. Europese lidstaten zoals Polen willen dan weer niets weten van concurrentie met de goedkopere arbeiders hier. Wit-Rusland is op zichzelf aangewezen én op de Russen. Die kwetsbaarheid zet een rem om de vooruitgang, vergroot de kans op politieke spanning en dus onvermijdelijk ook op het soort van anarchie dat erg hard heeft toegeslagen in mijn volgende bestemming: Oekraïne.
De context voor een geleidelijk transitie is echter vijandig. De bewegingsruimte van Wit-Rusland is aanzienlijk beperkt door de spanningen tussen Rusland en het Westen. Opkomende landen zoals China zien Wit-Rusland als een transitland, maar niet als een volwaardige partner. Europese lidstaten zoals Polen willen dan weer niets weten van concurrentie met de goedkopere arbeiders hier. Wit-Rusland is op zichzelf aangewezen én op de Russen. Die kwetsbaarheid zet een rem om de vooruitgang, vergroot de kans op politieke spanning en dus onvermijdelijk ook op het soort van anarchie dat erg hard heeft toegeslagen in mijn volgende bestemming: Oekraïne.
Algemene
informatie
informatie
Project 2016
Sociale media
Archief foto's
Project 2018
